wtorek, 23 lutego 2021

Lewa flanka, część 9: Nad Omulwią i Orzycem

 45. Regiment Piechoty (8. Wschodniopruski)

8. Ostpreußisches Infanterie-Regiment Nr. 45

 

W dniu 14 marca 1915 r., 2. Dywizja Piechoty wymaszerowała z miejscowości Bargłów, a 45. Regiment Piechoty podążał na jej tyłach. Trasa wiodła przez Borzymmen [Borzymy], Pissanitzen [Pisanica] i Sentken [Sędki] do Lyck [Ełk]. Był to zimowy, ale słoneczny dzień. Następnego dnia oddziały załadowano do pociągu, który przetransportował je przez Ortelsburg [Szczytno] do Willenberg  [Wielbark] na front Grupy Armii Gallwitz. W dniach 15 i 16 marca Regiment maszerował przez Montwitz [Mącice] i Łaz do wsi Rachujka [Raszujka] i Budki nad Orzycem. Jednak w pierwszych dniach Regiment skierowano na front przy rzece Omulew. Pod wsią Żelazna leżącą przy drodze Jednorożec-Myszyniec Regiment został podporządkowany dowódcy 37. Dywizji Piechoty.

17 marca oddziały Regimentu przejęły pozycje pod wsią Wola Błędowska od 147. i 151. Regimentu Piechoty. Obawiano się wtedy, że wróg przełamie front pod wsią Żelazna.

20 marca nieprzyjaciel zaatakował 3. Brygadę Piechoty na linii Kucieje - Ziomek. Broniący się tam 44. Regiment Piechoty przez pewien czas znajdował się w trudnym położeniu, dlatego też II. Batalion/45 pospiesznie przerzucono z Woli Błędowskiej na Błota Gutocha, ale nie on został użyty w walkach. Tymczasem I. Batalion/45 trzymał pozycje na południowy wschód od Woli Błędowskiej, a III. Batalion/45 po obu stronach wsi Błędowo. Mimo, że wróg napierał mocno, to jednak nic nie osiągnął. O świcie następnego dnia Regiment został zluzowany przez oddziały 259. Rezerwowego Regimentu Piechoty.

45. Regiment Piechoty podporządkowano 70. Rezerwowej Brygadzie Piechoty (Generalmajor Vett). I. Batalion/45 udał do Olszewki, III. Batalion/45 do wsi Parciaki, II. Batalion/45 pozostał na razie we wsi Żelazna. Sytuacja w sektorze tej brygady była niekorzystna, ponieważ rosyjscy gwardziści odbili w nocy z rąk oddziałów 54. Regimentu Piechoty wzgórze 116 koło wsi Budy Przysieki. Lewe skrzydło I. Rezerwowego Korpusu Armii toczyło w tym czasie ciężkie walki na północ od Jednorożca. AOK von Gallwitz wydało rozkaz odbicia wzgórza 116, umocnienia tej pozycji i utrzymania za wszelką cenę. Generalmajor Vett powierzył to zadanie 45. Regimentowi Piechoty.

Panowała odwilż, kiedy oddziały Regimentu o godzinie 6:00 rano 22 marca 1915r., po opuszczeniu kwater zgromadziły się pod Parciakami. O godz. 9:00 Major Walther z 54. Regimentu Piechoty pchnął do ataku III. Batalion/45. Z północnego zachodu wzgórze 116, bez przygotowania artyleryjskiego atakowały jedna po drugiej 10., 11. i 12. Kompania/45 i wkrótce dostały się pod silny ogień z flanki zza rzeki Orzyc. Straty rosły i atak załamał się, a kompanie musiały się okopać. W świetle dnia nie miały możliwości, by atakować dalej. O godzinie 11:00 do ataku ruszyły oddziały II. Batalionu/45 i ten atak również się załamał. Nie powiodła się również próba przebicia się 7. i 8. Kompanii z lasu przez wieś Budy Przysieki. Oberstleutnant Gerstenberg przejął dowodzenie nad atakiem o 17:30. O godzinie 18:00 rozstawił II. Batalion/45 na lewej flance natarcia, III. Batalion/45 w środku a I. Batalion/45 po prawej. Artyleria rozpoczęła celny ostrzał artyleryjski pod osłoną którego kompanie ruszyły naprzód. I. Batalion/45 dowodzony przez Majora Schwabe posuwał się najszybciej. Z pozycji pod Budziskami kompanie poruszając się po obu stronach drogi do Jednorożca posuwały się na południowy wschód przez bagnisty teren niziny Orzyca. Pułk rosyjski kontratakujący z Jednorożca w kierunku rzeki Orzyc został skutecznie zatrzymany przez ostrzał niemieckiej artylerii. Ostrzał artylerii nieprzyjaciela był bezskuteczny w bagnistej dolinie rzeki. Przebijając się przez zasieki z drutu i zapory z kozłów, oddziały z 1. (Hauptmann rezerwy Pohlke), 3. (Hauptmann Schmidt) i 4. Kompanii (Hauptmann Migge) o godzinie 19.45 dotarły na tyły wzgórza 116. Leutnant rezerwy Reiner ze swoim plutonem z 4. Kompanii/45 wdarł się do okopu wroga. Atakując wzdłuż niego wziął do niewoli rosyjskiego podoficera i 27 żołnierzy. Oddział Vizefeldwebla rezerwy Blafferta (1. Kompania) dokończył czyszczenie okopu. Duży odział Rosjan uciekł przed plutonem Leutnanta rezerwy Wagnera (3. Kompania) i skrył się w ciemnościach udając się na południe w kierunku pozycji pod wsią Nakieł.

W międzyczasie II. Batalion/45 (Hauptmann rezerwy Hermenau) atakujący ze skraju lasu pod wsią Budy Przysieki ponosi ciężkie straty. Zginął dowódca 7. Kompanii/45 Leutnant rezerwy Jacoby. Kompania Leutnanta Walthera jako pierwsza dopada do pozycji Rosjan. Na zdobytym wzgórzu naliczono ponad 200 poległych Rosjan i żołnierzy 54. Regimentu Piechoty. Wzgórze odebrano Rosjanom, tak jak ci odebrali tym z 54-tej. Zdobyto dużo łupów w postaci karabinów, amunicji i wyposażenia. Już w ciemnościach nocy, o godzinie 22:00, ze stratą 15 zabitych i 78 rannych, I. i II. Batalion/45 zakończyły czterogodzinną walkę o pozycje wroga. W leśnych ziemiankach zastano makabryczny widok. Znaleziono w nich zarżniętych żołnierzy z 54. Regimentu Piechoty, zaskoczonych poprzedniej nocy.

Jeszcze tej samej nocy 1. Kompania/45 silnie rozbudowywała umocnienia na wzgórzu, choć pozycja ta znajdował się na linii frontu i była dobrym celem dla Rosjan od czoła oraz z flanki. III. Batalion/45 po ataku wrócił na pozycję wyjściową.

Następnego dnia dla Regimentu rozpoczął się okres walk pozycyjnych. Przez siedem tygodni oddziały Regimentu utrzymywały pozycje, a wróg nie był skory do ataków. Na terenach zalewowych, po obu stronach grobli z mostami na rzece Orzyc, na południowy zachód od Budzisk, III. Batalion/45 pilnował nieprzyjaciela, który okopał się na wzgórzu 119 (Czerwona Góra) znajdującym się na północny wschód od Jednorożca. I. Batalion/45 miał stanowiska w centrum sektora Regimentu, czyli na piaszczystym wzgórzu 116 oraz na południowym skraju dużego kompleksu leśnego, II. Batalion/45 znajdujący się najdalej na lewo miał stanowiska w niemal sielskim środowisku leśnym koło wsi Budy Przysieki. Nad rzeką toczyły się walki między placówkami, wzgórze 116 od czasu do czasu było ostrzeliwane przez artylerię, a w lasach robiono podjazdy na okopy nieprzyjaciela. W tych tygodniach nie było poważniejszych walk, jeńców brano tylko w mniejszych akcjach, w czym wyróżnili się Offiziersstellvertreter Haupt i Unteroffizier Brülle (9. Kompania) na grobli Orzyca. Tygodnie te były dla Regimentu pierwszą dobrą szkołą walki w okopach, ponieważ podczas walk pozycyjnych pod Giżyckiem oddziały nie miały jeszcze takiego sprzętu i broni, której nowinki wnosiła tocząca się wojna. Przy współpracy z pionierami toczono walki przy pomocy miotaczy min, granatów karabinowych i ręcznych oraz robiono podkopy w celu założenia ładunków wybuchowych. Na małą skalę toczono również walki między i z snajperami. Zainstalowano reflektory oraz prowadzono nasłuchy, czy wróg nie robi podkopu. Straty w ludziach w tym czasie były niewielkie, dzięki czemu można było odbudować bataliony po ciężkich walkach w czasie zimy. Przychodziły uzupełnienia i nowy sprzęt, racje żywnościowe były lepsze, a poczta polowa funkcjonowała prawie jak w domu. Legowiska w lesie były nie tylko dobrze zbudowane i bezpieczne, ale również piękne. Drużyny z nieograniczoną wyobraźnią starały się udekorować ziemianki, domki z bali oraz stanowiska na drugiej linii obrony. Znajdujący się obok cudowny las pod Parciakami dostarczał budulca. Ponadto, ciepła wiosenna pogoda w kwietniu sprzyjała aktywności rekreacyjnej na świeżym powietrzu. Tak więc wojna pozycyjna nad rzeką Orzyc stała się dla Regimentu wspaniałym okresem wypoczynku.

Pomnik Hinderburga w leśnym mieście pod wsią Parciaki

 

9 maja 1915 r., 45. Regiment Piechoty został zluzowany przez oddziały 33. Regimentu Fizylierów.

I. Batalion/45 jako rezerwa 4. Regimentu Grenadierów pomaszerowała przez lasy do wsi Dynak, II. Batalion/45 do leśnego miasta 33. Regimentu Fizylierów, które znajdowało się na południe od wsi Parciaki, III. Batalion/45 jako rezerwa 44. Regimentu Piechoty do wsi Dynak, Ramiona i Żelazna. Naczelne dowództwo zaplanowało utworzenie nowej dywizji, by skierować ją na inny odcinek frontu. Do nowo powstającej dywizji ze swego składu I. Korpus oddał 45. Regiment Piechoty, XVII. Korpus - 59. Regiment Piechoty, a XX. Korpus - 146. Regiment Piechoty. Regiment dumny ze swych wyczynów w Prusach Wschodnich i północnej Polsce, wyruszył podjąć nowe zadania. 10 maja 1915 r. Generał Ekscelencja Kosch rozdał Krzyże Żelazne oficerom i żołnierzom oraz wygłosił przemowę:

"Ku mojemu ubolewaniu Regiment opuszcza szeregi I. Korpusu. Nie mogłem się powstrzymać, by osobiście się z wami nie pożegnać. Wasze czyny były wspaniałe, wasze osiągnięcia doskonałe. Można było na was polegać i jestem pewien, że gdziekolwiek teraz się udacie, dalej będziecie wykonywać swoje obowiązki tak jak do tej pory. Niech szczęście w bitwach dalej wam towarzyszy!"

W trakcie przemarszu z Parciak przez Olszewkę, Łaz, Mącice, dowódca dywizji Ekscelencja von Falk po raz ostatni przemawiał do swoich byłych żołnierzy w Olszewce. Wspominał letnie dni 1914 roku, bitwę pod Tannenbergiem i walki w Nidzicy, odwrót spod Suwałk, ciężkie walki zimowe w tym zwycięską ofensywę zimową na Mazurach i na Grodno, które to czyny "złotymi literami zapisały się w kronikach Regimentu". Dla upamiętnienia poległych bohateró, Generalleutnant von Falk poprosił o trzy głośne „Hurra”.

Od 1 listopada 1914 r. w walkach Regimentu poległo 8 oficerów oraz 356 podoficerów i żołnierzy. Rannych zostało 22 oficerów i 1262 żołnierzy. Łącznie od początku wojny Regiment miał 19 poległych oficerów oraz 707 podoficerów i żołnierzy. 47 rannych oficerów i 2760 żołnierzy. Żołnierzom Regimentu przyznanych zostało 10 Krzyży Żelaznych I. Klasy i 481 Krzyży Żelaznych II. Klasy dla 90 oficerów i 401 żołnierzy.

 


 

 

Polegli żołnierze 45. Regimentu Piechoty w okresie opisanym wyżej:

Leutnant rezerwy Jacoby – 7. Kompania – 22.03.1915 – Budy Przysieki

Offiziersstellvertreter Block – 8. Kompania – 30.03.1915 – Budy Przysieki

Fahnenjunker Lücke – 12. Kompania – 22.03.1915 – Budy Przysieki

Gefreiter Rudolf Seehase  – 1. Kompania – 29.03.1915

Unteroffizier Gustav Lehnard – 3. Kompania – 1.05.1915

Gefreiter Willy Bowatscheck – 3. Kompania – 20.04.1915

Unteroffizier Paul Franke – 5. Kompania – 23.03.1915

Gefreiter Paul Fiedler– 6. Kompania – 18.03.1915

Gefreiter Hermann Karnath– 6. Kompania – 13.04.1915

Unteroffizier Samuel Schelkus – 7. Kompania – 23.03.1915

Unteroffizier Gustav Riemann – 7. Kompania – 31.03.1915

Unteroffizier Otto Gratz – 7. Kompania – 29.04.1915

Gefreiter Ernst Pöschke – 7. Kompania – 23.03.1915

 

Szeregowi

Bernhard Wiesener – Kompania Karabinów Maszynowych – 26.03.1915

Franz Tobies – Kompania Karabinów Maszynowych – 22.04.1915

Heinrich Reitter – 1. Kompania – 31.03.1915

Ludwig Gieger – 1. Kompania – 6.05.1915

Willi Deckert – 2. Kompania – 22.03.1915

Gustav Rudszewski – 2. Kompania – 23.03.1915

Theodor Höffken – 2. Kompania – 2.04.1915

Eduard Kattlum – 3. Kompania – 22.03.1915

Fritz Engelke – 3. Kompania – 8.04.1915

August Dauer – 3. Kompania – 12.04.1915

Hermann Draheim – 4. Kompania – 1.04.1915

Ernst Meierwisch – 5. Kompania – 24.03.1915

Franz Schütz – 5. Kompania – 25.03.1915

Otto Levermann – 5. Kompania – 3.04.1915

Heinrich Seeck – 5. Kompania – 4.04.1915

Otto Dietschmons – 5. Kompania – 21.04.1915

Josef Obergassel – 6. Kompania – 2.04.1915

Willy Sakel – 6. Kompania – 6.05.1915

Gustav Klein – 7. Kompania – 24.03.1915

Bernhard Haffke – 7. Kompania – 28.03.1915

Gustav Wegener – 7. Kompania – 1.04.1915

Fritz Salomon – 7. Kompania – 3.04.1915

Aleksander Pohl – 7. Kompania – 11.04.1915

Eduard Elsner – 7. Kompania – 17.04.1915

Heinrich Brand – 7. Kompania – 28.04.1915

Paul Liedtke – 8. Kompania – 22.03.1915

Otto Rohrmoser – 8. Kompania – 23.03.1915

Hugo Rogal – 8. Kompania – 24.03.1915

Wilhelm Schönknecht – 8. Kompania – 25.03.1915

Karl Hafke – 8. Kompania – 4.04.1915

Gustav Fuchs – 8. Kompania – 29.04.1915

Wilhelm Schönknecht – 8. Kompania – 25.03.1915

Gustav Pauluhn – 10. Kompania – 22.03.1915

Wilhelm Rosigkeit – 10. Kompania – 22.03.1915

Edwald Zaretzki – 10. Kompania – 22.03.1915

Franz Müller – 10. Kompania – 22.03.1915

Albert Kuckla – 10. Kompania – 23.03.1915

Friedrich Müller – 10. Kompania – 23.03.1915

Gegusch – 10. Kompania – 24.03.1915

Paul Zimmer – 10. Kompania – 25.03.1915

Paul Kuchenbecker – 10. Kompania – 8.05.1915

Paul Ramm – 10. Kompania – 8.05.1915

Gustav Herrmann – 11. Kompania – 22.03.1915

Fritz Olewe – 11. Kompania – 22.03.1915

Hermann Baselt – 12. Kompania – 22.03.1915

Max Murrach – 12. Kompania – 22.03.1915

Rudolf Fischer – 12. Kompania – 22.03.1915

Fritz König – 12. Kompania – 22.03.1915

Karl Pantkle – 12. Kompania – 22.03.1915

Josef Tarnogrodzki – 12. Kompania – 22.03.1915

 


 

 

Szlak bojowy 45. Regimentu Piechoty przed wydarzeniami opisanymi powyżej.

17.08.1914 – Walki pod Stallupönen [Stołupiany],

uczestniczyli w walkach o Mehlkehmen, Kisseln, Semmelimmen, Sanseitschen i Dopönen

20.08.1914 – Bitwa pod Gawaiten-Gumbinnem,

uczestniczyli w walkach o Mallwichken, Autballen, Uszballen

26-31.08.1914 – bitwa pod Tannenbergiem,

uczestniczyli w walkach:

26.08 - Gross Koschlau, Grallau,

27.08 - Rottkowitz, Skurpien, Gross Tauersee, Niostoy,

28.08 - Neiderburg, Salusken,

29.08 - Dietrichsdorf, Radomin, Grünfließ, Berghof

30.08 - Gregersdorf, Sagsau, Muschaken

31.08 - Neidenburg

9-14.09.1914 – bitwa nad Jeziorami Mazurskimi (Angerburg-Goldap) [Węgorzewo-Gołdap]

9.09 - Soltmahnen,

10.09 - Freudenthal, Zabinken, Jakunowken, Grodzisko,

11.09 - Plawischker – wzgórze Trakischker

14.09 - Weczlawka, Sardaki,

24-28.09.1914 – Walki nad Niemnem

uczestniczyli w walkach o Długą i Mizery

1-2.10.1914 – bitwa o Suwałki

uczestniczyli w walkach o Pijawne Polskie, Olszanka, Juryzdyka, Gawrych-Ruda, Płociczno

3-23.10.1914 – walki pozycyjne o Bakałarzewo i Filipów

na pozycjach pod: Pawłówka, Morgi, Góra

24-29.10.1914 – bitwa o Bakałarzewo

uczestniczyli w walkach o Zajączkowo, Wólka, Aleksandrowo, Podwysokie, Rabalina

7.11.1914 – bitwa o Göritten [Puszkino]

uczestniczyli w walkach o Kassuben, Wohren

13-15.11.1914 – bitwa na wrzosowisku Rominckim

uczestniczyli w walkach o Pabbeln, Kaszameken, Wannaginnen, Kiauten, Stukaschen

24.11.1914 - 4.02.1915 walki pozycyjne na przedpolu Lötzen – Angerapp [Gizycko]

I. Batalion pod Schimonken (Töpferberg)

II. Batalion pod wzgórzem Paprodtken (Marczinawolla)

III. Batalion pod Klohnen, Königshuld; 25.12.1914 – Gross Wersmeningken, Lasdehnen; 30.12.1914 – Dauden, Grünkrug, Grünwalde; 27.01.1915 – walki o las Schoreller

7-16.02.1915 – zimowa bitwa na Mazurach (bitwa o Ełk)

7 - 10.02 – Karwick, Jeglinnen (I. i II. Batalion)

08.02 – Jonannisburg (III. Batalion)

10-13.02 – Tratzen (III.)

12.02 – Thalussen (I. i II.)

13.02. – Sarken

14.02 – Lyck [Ełk]

16.02 – Zarnowo

21.02-5.03.1915 – walki nad Biebrzą

21.02 – Rakowicze

22-28.02 – Lipszczany, Andzin [Dolinczany]

1-5.03.1915 – Kopczany, Lipsk-Murowany, Siółko

4.03 – Rogożyn

8-12.03.1915 – walki o Bargłów

uczestniczyli w walkach o Wólkę, Orzechówkę i Tayno

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz