Журнал военных действий 21-го пехотного Муромского полка
Dziennik działań wojennych 21. Muromskiego Pułku Piechoty
25 lutego - 12 kwietnia 1915 r.
[10 marca - 25 kwietnia 1915 r.]
Opracowanie tekstu: Przemek Wojtasiak
Opracowanie i tłumaczenie: Jacek Czaplicki
25 lutego [10 marca] 1915 r.
Pierwszy eszelon [dawniej jednostka transportowa] dotarł do Ostrołęki o godzinie 16:00 i stanął na nocleg we wsi Ławy. Drugi eszelon przybył o godzinie 22:00 i również udał się do Ław.
26 lutego [11 marca] 1915 r.
Odpoczynek w Ławach.
Dotarł 1., 3. i 4. Batalion.
Sztab pułku udał się do folwarku Omulew, a 2. Batalion ruszył do Olszewa.
1. i 3. Batalion skierowano do Drężewa, 4. Batalion do Podrężewa.
28 lutego [13 marca] 1915 r.
O godzinie 4:00 rano dotarł rozkaz, by pułk w pełnym składzie wraz z 5. i 6. Baterią 6. Brygady Artylerii oraz półkompanią 15. Batalionu Saperów, jako awangarda 6. Dywizji Piechoty pod dowództwem generała Gruzincewa wyruszył o godzinie 8:00 ze wsi Żebry-Chudek i podążał drogą przez wsie Nowa Wieś, Grabnik, Mostowo, Mostówek, Grabówek, Budne-Sowięta do wsi Baranowo. Pułk dotarł do Baranowa o godzinie 15:00.
O godzinie 23:30 pułk rozpoczął zajmowanie pozycji na froncie między wsiami Rycica i Ramiona, luzując oddziały Lejb-gwardyjskiego Litewskiego Pułku.
1 marca [14 marca] 1915 r.
O godzinie 5:00 rano zakończono luzowanie Lejb-gwardyjskiego Litewskiego Pułku przez oddziały 21. Muromskiego Pułku Piechoty.
O godzinie 7:00 nieprzyjaciel rozpoczął ostrzał artyleryjski prowadzony przez artylerię ciężką i polową. Pod ostrzałem artyleryjskim, a także ogniem piechoty i karabinów maszynowych z wiosek Cierpięta, Ramiona i Majk, 2. i 3. Batalion rozpoczęły natarcie o godzinie 11:00. O godzinie 16:00 wykryto próbę obejścia prawej flanki przez nieprzyjaciela, co skutkowało tym, że 1. Batalion znajdujący się we wsi Orzoł postawiono na nogi i wysłano na pozycje za prawą flanką. Wieczorem o godzinie 18:30 oddziałom pułku udało się przesunąć naprzód w kierunku wsi Ramiona i zająć tam nową pozycję w odległości 1200-1500 metrów od pozycji nieprzyjaciela, gdzie oddziały okopały się.
O godzinie 22:00, 1. Batalion otrzymał rozkaz wyruszenia w kierunku wsi Ramiona i w nocy zaatakowania nieprzyjaciela z flanki.
2 marca [15 marca] 1915 r.
1. Batalion pod dowództwem pułkownika Gentcela o godzinie 4:00 w nocy przeprowadził rozpoznanie terenu między wsią Majk i tartakiem pod wsią Ramiona, a o świcie zbliżył się do okopów nieprzyjaciela i wdarł się do nich wraz z batalionem z 24. Symbirskiego Pułku Piechoty, który atakował na prawo od 1. Batalionu. Rozbito prawie całą kompanię wroga, biorąc do niewoli jednego oficera i 160 żołnierzy, jednak batalion został zaatakowany przez przeważające siły przeciwnika i był zmuszony do wycofania się. Później jednostka zajęła pozycję za prawą flanką pułku jako rezerwa.
Straty pułku z pierwszego i drugiego dnia walk były następujące:
- oficerowie - 5 rannych, 3 zaginionych
- niższych stopniem: 53 poległych, 320 rannych i 375zaginionych.
3 marca [16 marca] 1915 r.
Strzelanina i ostrzał artyleryjski wzdłuż całego frontu.
4 marca [17 marca] 1915 r.
Ostrzał z karabinów piechoty i karabinów maszynowych.
Pułk w całości zostaje rozlokowany w okopach linii frontu w pobliżu wsi Rycica, w następującej kolejności:
- na prawej flance przed wsią Ramiona – tartakiem – wsią Majk, zajętymi przez nieprzyjaciela, pozycje miał 2. Batalion. Odległość do wroga 300-400 kroków.
- na lewo od 2. Batalionu, w pełnym z nim kontakcie znajdował się 3. Batalion. Odległość do wroga 500-600 kroków.
- 4. i 1. Batalion na lewo od 2. i 3. Batalionu, oddzielone od tych ostatnich nieprzebytym bagnem.
Nocne rozpoznanie wykryło wzmocnione siły wroga w pobliżu wsi Ramiona.
Nieprzyjaciel przez całą noc umacniał swoje pozycje, poprawiając okopy i stawiając zasieki. Zwiad ustalił, że okopy nieprzyjaciela rozciągają się nieprzerwanie od wsi Ramiona do wsi Majk. W ciągu dnia prowadzono ostrzał z karabinów piechoty i karabinów maszynowych. Od godziny 16:00 do 19:00 nasze okopy i wieś Rycica były ostrzeliwane przez nieprzyjacielską ciężką i lekką artylerię.
6 marca [19 marca] 1915 r.
Rzadki ogień piechoty, karabinów maszynowych i artylerii.
Trwają prace nad wzmocnieniem naszych pozycji.
7 marca [20 marca] 1915 r.
Sytuacja na froncie pułku nie uległa zmianie. Artyleria nieprzyjacielska ostrzeliwała wsie Rycica, Orzoł i Baranowo oraz okopy.
8 marca [21 marca] 1915 r.
Ostrzał karabinów piechoty, karabinów maszynowych i artylerii.
9 marca [22 marca] 1915 r.
W ciągu dnia jak zwykle potyczka ogniowa, udoskonalanie pozycji pod względem inżynieryjnym, a w nocy budowa zasieków. Wysłano silniejsze patrole w celu rozpoznania podejść do nieprzyjaciela.
10 marca [23 marca] 1915 r.
Sytuacja na froncie pułku nie uległa zmianie. Nieprzyjaciel w ciągu dnia prowadził sporadyczny ostrzał, najwyraźniej byli to strzelcy na drzewach. W nocy intensywnie prowadzono rozpoznanie pozycji niemieckich i stawiano zasieki.
11 marca [24 marca] 1915 r.
Strzelanina i ostrzał artyleryjski. Dotarła wiadomość o zdobyciu twierdzy Przemyśl przez nasze dzielne oddziały. Na rozkaz dowódcy 12. Armii o godzinie 17:00, na znak wielkiego zwycięstwa, na całym froncie rozległa się salwa, której towarzyszyło głośne "Urra". Po tym, jak do Niemców dotarły okrzyki "Urra", przerażony nieprzyjaciel otworzył silny ogień z karabinów piechoty i karabinów maszynowych, który trwał aż do zapadnięcia zmroku.
12 marca [25 marca] 1915 r.
5., 7. i 8. Kompania, w związku z planowanym atakiem na wieś Ramiona i tartak, wycofały się z prawej flanki 2. Batalionu i zajęły nowo wykopane okopy za 6. Kompanią.
13 marca [26 marca] 1915 r.
Ogień karabinowy i artyleryjski. Artyleria nieprzyjacielska ostrzeliwała okopy 2. i 4. Batalionu oraz pozycje 4. Baterii 6. Brygady Artylerii. W celu uzupełnienia stanu osobowego pułku dotarły dwie kompanie marszowe z 164. Zapasowego Batalionu Piechoty, liczące 334 ludzi.
14 marca [27 marca] 1915 r.
O godzinie 4:30 rano, zgodnie z ustnym rozkazem generała-majora Gruzincewa, wydanym na podstawie rozkazu dywizji nr 17 z dnia 13 marca, 2. Batalion dostał zadanie zaatakowania okopów nieprzyjaciela znajdujących się przy tartaku koło wsi Ramiona. Atak miał być wspierany ogniem karabinów piechoty i karabinów maszynowych z lewej strony przez kompanie 3. Batalionu, a z prawej przez kompanie batalionu z 24. Symbirskiego Pułku Piechoty. W rezerwie natarcia wystawiono 3. Batalion 24. Symbirskiego Pułku. O świcie wyłaniające się z okopów, idące do ataku kompanie 2. Batalionu przywitał silny ostrzał artylerii ciężkiej i polowej oraz ogień piechoty i karabinów maszynowych. O godzinie 9:30, posunąwszy się do przodu na około 200 kroków, dowódca naszego oddziału rozkazał nam wstrzymać natarcie i okopać się. Straty tego dnia były następujące: 1 oficer ranny, 50 niższych stopniem poległo, 120 rannych.
Przybyła jedna kompania ze 107. Zapasowego Batalionu Piechoty, licząca 234 ludzi, którymi uzupełniono stan osobowy pułku.
15 marca [28 marca] 1915 r.
Dzień minął spokojnie. Doszło do lekkiej wymiany ognia. O godzinie 22:00 pułk został zluzowany z linii frontu i zgodnie z rozkazem 6. Dywizji Piechoty nr 18 z dnia 15 marca przydzielony do rezerwy dywizji, przy czym 1. i 4. Batalion zajął okopy pozycji tylnej koło wsi Rycica, a 2. i 3. Batalion udały się do wsi Orzoł, gdzie przez cały czas były zajęte umacnianiem pozycji w pobliżu wsi Orzoł, naprawianiem dróg do wsi Cierpięta i Rycica oraz prowadzeniem ćwiczeń z nowo przybyłymi uzupełnieniami z kolumn marszowych.
O godzinie 2:00 w nocy zakończyło się luzowanie oddziałów pułku przez oddziały Symbirskiego Pułku. Artyleria nieprzyjaciela przez cały dzień ostrzeliwała pozycje 1. i 4. Batalionu.
17 marca [30 marca] 1915 r.
W ramach uzupełnienia stanu osobowego pułku przybyła jedna kompania marszowa ze 157. Zapasowego Batalionu Piechoty w sile 250 ludzi. Ćwiczenia z przybyłymi niedawno kompaniami marszowymi.
18 marca [31 marca] 1915 r.
Zajęcia we wsi Orzoł.
19 marca [1 kwietnia] 1915 r.
Nic szczególnego.
20 marca [2 kwietnia] 1915 r.
W ramach uzupełnienia stanu osobowego pułku przybyły dwie kompanie marszowe ze 175. Zapasowego Batalionu Piechoty w sile 502 ludzi.
21 - 23 marca [3-5 kwietnia] 1915 r.
Ćwiczenia z nowo przybyłymi we wsi Orzoł i na tyłach wsi Rycica.
24 marca [6 kwietnia] 1915 r.
1. i 4. Batalion zastąpiły na pozycjach 1. i 2. Batalion Symbirskiego Pułku i weszły w prawy obszar bojowy podpułkownika Tupicina, dowódcy Symbirskiego Pułku.
25 marca [7 kwietnia] 1915 r.
W sektorze 1. i 4. Batalionu ostrzał z broni palnej i artyleryjski. 2. i 3. Batalion stoją w rezerwie we wsi Orzoł.
26 marca [8 kwietnia] 1915 r.
O godzinie 22:00, 1. i 4. Batalion pułku zostają zluzowane przez 2. i 3. Batalion.
27-29 [9-11 kwietnia] marca 1915 r.
Prace przy umocnieniu pozycji. Ćwiczenie z nowo przybyłymi żołnierzami.
30 marca [12 kwietnia] 1915 r.
Po zapadnięciu zmroku, 2. i 3. Batalion zostały zastąpione przez 1. i 4. Batalion, i wycofały się na tyły wsi Rycica.
Podpułkownik Pieszczański został wyznaczony na dowódcę prawego sektora walk pułku.
31 marca [13 kwietnia] 1915 r.
Niewielka strzelanina. Prace przy ulepszaniu okopów i budowie zasieków z drutu. Przybyły dwie kompanie ze 193. Zapasowego Batalionu Piechoty. Stan osobowy pułku powiększył się o 2 oficerów i 446 niższym stopniem.
1 kwietnia [14 kwietnia] 1915 r.
1. i 4. Batalion zastąpiły 2. i 3. Batalion.
2 kwietnia [15 kwietnia] 1915 r.
Nad pułkiem przeleciało kilka samolotów i rzuciło bomby, z których jedna ciężko raniła szefa sekcji zaopatrzenia podpułkownika Murzina [Aleksiej Piotrowicz] oraz zabiła skarbnika pułkowego, notariusza kolegialnego Bełopolskiego. Wieczorem podano gorący posiłek, a przez cały dzień wrzątek. Na froncie był zwyczajowy ogień z broni palnej i artylerii.
3 kwietnia [16 kwietnia] 1915 r.
O godzinie 7:30 nad pozycjami pułku przeleciał samolot nieprzyjaciela, który po ostrzelaniu przez naszą artylerię zawrócił. Po wyleczeniu ran powrócił dowódca pułku, pułkownik Malcow.
4 kwietnia [17 kwietnia] 1915 r.
Dzień minął spokojnie. Nocą nasze pozycje obwarowano czterema rzędami zasieków.
5 kwietnia [18 kwietnia] 1915 r.
Rano nad pozycją pułku przeleciało kilka samolotów niemieckich, które zostały ostrzelane przez naszą artylerię. Pozycje 2. i 3. Batalionu są pod ostrzałem wrogiej artylerii. W celu uzupełnienia stanu osobowego pułku przybyła kompania 142. Zapasowego Batalionu Piechoty, w składzie: 1 oficer i 264 niższych stopniem. Skierowano ich do wsi Orzoł w celu przeszkolenia.
6 kwietnia [19 kwietnia] 1915 r.
Zwykły pojedynek na broń palną. Pułkownik Malcow objął dowództwo pułku i został mianowany szefem prawej sekcji bojowej 6. Dywizji Piechoty.
7 kwietnia [20 kwietnia] 1915 r.
Zwykła strzelanina. Wieczorem na wystawioną wartę Niemcy rzucili kilka min.
8 kwietnia [21 kwietnia] 1915 r.
W ciągu dnia ciągła zwyczajowa wymiana ognia. Po zapadnięciu zmroku oddziały dywizji zostały zastąpione przez 5. Brygadę Strzelców. Nasz pułk został zastąpiony przez 18. Pułk Strzelców.
9 kwietnia [22 kwietnia] 1915 r.
Wymiana oddziałów na pozycji zakończyła się o godzinie 2:30 w nocy. Nasz pułk wraz z 24. Symbirskim Pułkiem Piechoty i 1. Kompanią 15. Batalionu Saperów, wszyscy pod dowództwem generała-majora Gruzincewa, ruszył przez wsie Orzoł i Baranowo do wsi Żebry-Chudek, gdzie zatrzymał się na odpoczynek.
O godzinie 21:30 pułk ruszył dalej i przeszedł przez wsie Żebry-Chudek, Drężewo, Folwark Omulew i dalej szosą do lasu w rejonie wsi Rabędy, Zapieczne, Janki-Stare, gdzie w lesie na południe od drogi Rabędy-Zapieczne rozbił obóz na odpoczynek. Dla uzupełnienia stanu osobowego pułku przybyła jedna kompania 156. Zapasowego Batalionu Piechoty, w składzie: 1 oficer i 218 niższych stopniem.
10 kwietnia [23 kwietnia] 1915 r.
O godz. 20:30 pułk opuścił obóz i udał się w kierunku „Sałtykowskiego sztabu” [Komorowo k. Ostrowi Mazowieckiej], gdzie o godzinie 5:30 rano dotarł do koszar 23. Niżowskiego Pułku Piechoty.
11 kwietnia [24 kwietnia] 1915 r.
Odpoczynek.
12 kwietnia [25 kwietnia] 1915 r.
Od godziny 7:30 do 11:00 przed południem wspólne ćwiczenia 21. Muromskiego i 23. Niżowskiego Pułku Piechoty na zapleczu koszar.
…
Źródło: gwar.mil.ru
Dodatek
Generał Gruzincew Illarion Iwanowicz – urodzony 15 września 1853 r. w rodzinie szlacheckiej.
Służbę wojskową podjął 30 czerwca 1869 r.
Brał udział w wojnie rosyjsko-japońskiej w latach 1904-1905.
Uczestniczył w bitwie nad Sha He. Podczas obrony przełęczy Kulinza i Sojedalińskiej osłaniał odwrót 1. Armii Mandżurskiej, brał udział we wszystkich walkach tylnej straży.
W 1914 roku nie było go w wykazach oficerów, czyli był prawdopodobnie na emeryturze, z której wrócił, by objąć dowództwo nad odtworzoną od podstaw 1. Brygadą 6. Dywizji Piechoty, która została rozbita w bitwie tannerberskiej.
Źródło: ria1914.info
Pułkownik Malcow Paweł Pawłowicz – urodzony 6 listopada 1866 r.
Służbę wojskową podjął 1 września 1885 r.
Od 1 marca 1914 r. dowódca 21. Muromskiego Pułku Piechoty.
Data śmierci: 8 kwietnia 1917 r.
Źródło: ria1914.info
Namierzeni ranni i zaginieni oficerowie w okresie opisanym w dzienniku:
Podpułkownik Gentcel Aleksander Iwanowicz – ranny 2 [15] marca 1915 r. pod wsią Ramiona.
Kapitan Popow Filozof Konstantinowicz - ranny 1 [14] marca 1915 r.
Kapitan Aptowcew Nikołaj Nikołajewicz - ranny 1 [14] marca 1915 r.
Sztab-kapitan Doroszenko Samuel Aleksandrowicz – zaginął bez wieści 1 [14] marca 1915 r.
Podporucznik Sawicz Nikołaj Franciszkiewicz - ranny 3 [16] marca 1915 r.
Podporucznik Nikołaj Konstantynowicz Gwozdikow – zaginął bez wieści 1 [14] marca 1915 r.
Podporucznik Bogdanow Aleksander Fiedorowicz - ranny 2 [15] marca 1915 r. Podporucznik Ter-Karapetianc Kalantar Danielowicz – zaginął bez wieści 1 [14] marca 1915 r.
Podporucznik Kallestinow Aleksander Konstantynowicz - ranny 1 [14] marca 1915 r.
Praporszczyk Kasjan Iwanowicz Pilipenko – ranny 14 [27] marca 1915 r.
Praporszczyk Kaszirski Wasilij Nikitowicz - ranny 1 [14] marca 1915 r.
Praporszczyk Fiediunin Michaił Michajłowicz – ranny 12 [25] marca 1915 r.
Ranni trafili do ostrołęckiego szpitala.
Źródło: gwar.mil.ru
Skład 6. Dywizji Piechoty w 1914 roku (plus miejsce stacjonowania)
1. Brygada Piechoty (Ostrołęka, „Niżegorodzki sztab” - Wojciechowice)
21. Muromski Pułk Piechoty (do 1910 r. Ostrołęka, do 1910 r. Różan)
22. Niżegorodzki Pułk Piechoty (Ostrołęka)
2. Brygada Piechoty (Ostrów Mazowiecka, „Sałtykowski sztab” - Komorowo),
23. Niżowski Pułk Piechoty (Ostrów Mazowiecka)
24. Symbirski Pułk Piechoty (Ostrów Mazowiecka)
6. Brygada Artylerii (Ostrów Mazowiecka)
Źródło: ria1914.info
Skrócona historia 21. Muromskiego Pułku
Piechoty.
Sformowany 6 sierpnia 1708 r. i brał udział w wojnie północnej. W 1722 roku
cztery kompanie regimentu wzięły udział w kampanii perskiej i brały udział przy
zdobywaniu Derbentu i Baku. Na początku lat 30. XVIII w, pułk będąc na stepach
nadwołżańskich pacyfikował Kałmuków i Kirgizów. W latach 1735-1736 na wojnie krymskiej,
pułk zdobywał m. in. Bakczysaraj. Podczas wojny rosyjsko-szwedzkiej (1742-1743)
pułk Murom strzegł wybrzeża Zatoki Fińskiej. W 1748 roku pułk został wysłany nad
Ren, ale nie brał udziału w działaniach wojennych.
W 1757 roku pułk wziął udział w wojnie siedmioletniej. Zaczął od oblężenia Memel (ob. Kłajpeda), a następnie uczestniczył w bitwie pod Gross-Jägersdorf. W sierpnia 1758 roku w bitwie pod Sarbinowem [Zorndorf] pułk bohatersko odparł atak kawalerii Seidlitza i stracił 38 oficerów i 589 niższych stopniem. W 1760 r. pułk wziął udział w szturmie na Berlin. W 1761 roku brał udział w zdobyciu Kołobrzegu. W 1769 roku pułk Muromski wyróżnił się w walce z Turkami pod Chocimem, nad rzeką Largą i Kagułem. W 1787 roku, batalion pułku wziął udział w bitwie pod Kinburn. W następnym roku pułk został wysłany do Finlandii i zdobył Savitaipale. Po zawarciu pokoju ze Szwecją oddziały przeszły do Polski i zaangażowały się w walkę z konfederatami. W 1798 roku pułk został wysłany do Szwajcarii, a następnie z generałem Suworowem brał udział w kampanii włoskiej (1799 r.). W walkach po Zurychem pułk stracił w ciągu dwóch dni 37 oficerów i 573 niższych stopniem. Podczas kampanii w latach 1806-1807 pułk, będąc w korpusie Bennigsena, uczestniczył w bitwach pod Pułtuskiem, Heilsbergiem (ob. Lidzbark Warmiński), Preußisch Eylau [Bagrationowsk] i Frydlandem [Prawdinsk]. Podczas wyprawy Napoleona na Moskwę pułk uczestniczył w bitwie pod Smoleńskiem i Borodino. W kampanii 1813 roku pułk brał udział w bitwach pod Lützen, Budziszynem [niem. Schlacht bei Bautzen] i Kulm, gdzie stracił 17 oficerów i 505 niższych stopniem żołnierzy oraz walczył w bitwie narodów pod Lipskiem.
W kampanii 1814 roku w bitwach pod Laubressel, Troyes, w ataku Paryż.
Podczas wojny tureckiej w latach 1828-1829, jeden z batalionów pułku został okrążony i wyrżnięty przez Turków, ocalało tylko 80 niższych stopniem żołnierzy.
W 1831 r. pacyfikował polskie powstanie. W maju walczył z powstańcami w Puszczy Białowieskiej, a w sierpniu brał udział w bitwie pod Krynkami i Międzyrzecem Podlaskim.
W 1849 roku pacyfikował powstanie na Węgrzech.
W 1855 roku podczas obrony Sewastopola, m. in. w maju pułk stracił 33 oficerów i 1533 niższych stopniem, a w sierpniu 13 oficerów i 422 żołnierzy.
W 1863 r. tłumił powstanie styczniowe na terenie województwa warszawskiego. Przynajmniej jeden z żołnierzy pułku, szeregowy Stanisław Adamowicz, po bitwie pod Ciołkowem przeszedł na stronę powstańców, a następnie walczył w oddziale Romana Rogińskiego. Ostatecznie został on schwytany przez regularne oddziały i stracony w Brześciu 3 (15) czerwca 1863 r.
W czasie I wojny światowej pułk wchodził w skład 6. Dywizji Piechoty XV. Korpusu Armijnego 2. Armii Samsonowa. W bitwie pod Tannenbergiem był poharatany, ale jako jedynemu ze starych pułków udało mu się wyjść z okrążenia i ocalić sztandar.
Źródło: ria1914.info
