Rudka-Skroda I – cmentarz wojenny z I wojny światowej

 

Rudka-Skroda I  – cmentarz wojenny z I wojny światowej

(Kriegsfriedhof des Ersten Weltkrieges)

(Кладбище первой мировой войны)

 

Rudka-Skroda – wieś w województwie podlaskim, w powiecie kolneńskim, w gminie Mały Płock

Cmentarz wojenny Rudka-Skroda I jest jednym z trzech cmentarzy Wielkiej Wojny na gruntach tej wsi wzmiankowanych w dokumentach z okresu międzywojennego. Określano go jako „położony na wschodnim skraju wsi”. Według wykazów pochowano na nim 195 żołnierzy armii niemieckiej i 88 żołnierzy armii carskiej.

 

Nekropolę rozmieszczono na planie prostokąta o powierzchni około 19 arów. Krawędzie wzdłuż dłuższych boków lekko ustromiono, tworząc niską platformę. Rozplanowanie cmentarza jest nieznane. Obraz numerycznego modelu terenu sugeruje podział przestrzeni na dwa pola grobowe, a krótką ścieżką biegnącą asymetrycznie, bliżej wschodniej granicy cmentarza.

Z opisów stanu zachowanie nekropoli sporządzanych w latach 20. i 30. XX wieku wynika, że w zasadzie przez cały okres międzywojenny trwała destrukcja tego miejsca. W połowie lat 20. raportowano, że cmentarz jest zaniedbany, ze zmurszałym, drewnianym ogrodzeniem pozbawionym bramki, nieczytelnymi i zarośniętymi chwastami mogiłami, częściowo bez krzyży nagrobnych. W 1926 r. odnotowano, że w zasadzie większość drewnianych krzyży leży przewrócona przez bydło wypasane na cmentarzu. 

 

Można się domyślać, że władze polskie przeprowadziły prace zabezpieczające teren cmentarza i ogrodziły go siatką na betonowych słupkach. Ich pozostałości odnajdujmy wzdłuż granicy nekropoli.

Współcześnie powierzchnia cmentarza jest zatarta, pozbawiona śladów mogił, porośnięta roślinnością zielną. Niedaleko wejścia natrafiamy na dwa głazy granitowe. Oba mają wykute w górnej części krzyże prawosławne. Napis na jednym z nich brzmi „TAPFERE”, na drugim „GEFALLEN 1915”. Znając schematy napisów nagrobnych stosowanych przez niemieckie służby grobownicze można przypuszczać, że komplet stanowiły cztery głazy z napisem „TAPFERE RUSSISCHE KRIEGER GEFALLEN 1915”, stojące pierwotnie na mogiłach zbiorowych żołnierzy armii carskiej. W 1986 r. podczas sporządzania dokumentacji konserwatorskiej na cmentarzu znajdował się tylko jeden z nich, obecnie są dwa. Może z czasem odnajdą się pozostałe?

 

Cmentarz Rudka-Skroda I od 1987 r. jest chroniony prawem jako obiekt zabytkowy wpisany do rejestru zabytków województwa podlaskiego. Nic to nie zmienia w jego stanie zachowania. 

 

Cmentarz, na którym spoczywają zapomniani żołnierze Wielkiej Wojny, wielu z nich mogło czuć się Polakami.

 

Odległość od centrum Ostrołęki – 39 km.

 

Post powstał przy współpracy z Małgorzata Karczewska.

Film wykonano latem 2019r

-Film z cmentarza zamieszczony na FB. -