Wyk I – cmentarz wojenny z I Wojny Światowej

Wyk I – cmentarz wojenny z I Wojny Światowej
(Kriegsfriedhof des Ersten Weltkrieges)

Wyk – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie łomżyńskim, w gminie Zbójna

Niestety film robiony w deszczu, światło bardzo słabe.

To jeden z dwóch cmentarzy wojennych założonych we wsi Wyk. Z powodu zatarcia cmentarza miałem problem ze znalezieniem śladów.
Cmentarz był na dole pod zarośniętą wydmą między dwoma ramionami skrzyżowania.
Na cmentarzu stoi dziś przydrożny krzyż

Cmentarz na powierzchniowo przetrwał do końca II wojny światowej.
Pod koniec wojny na szczycie wydmy było stanowisko obrony Niemców. W trakcie ofensywy wojsk radzieckich w 1945 doszło w tym miejscu do walk.
Wiadomo, ze na cmentarzu z I wojny światowej spoczęli również  polegli tu żołnierze radzieccy w styczniu 1945.

Po wojnie jeszcze przed rokiem 1950, 5 radzieckich zostało ekshumowanych. Przy pracach tych zbezczeszczono i zniszczono resztę cmentarza.
Od tej pory cmentarz ulegał zapomnieniu.

Wg inwentaryzacji z lat przedwojennych:
- Część grobów zatartych, na większości pozostałych brakuje krzyży, napisy na krzyżach coraz mniej czytelne.

Stan obecny.
Wielkość cmentarza trudna do ustalenia, brak danych o ilości pochowanych.

Wyk – cmentarz zatarty w terenie i pamięci ludzkiej, gdzie leżą zapomniani żołnierze Wielkiej Wojny, wielu z nich było Polakami.

Odległość od centrum Ostrołęki – 26 km.

_____________________________

Przetłumaczyłem część wspomnień (archiwum Małgorzata Karczewska) z roku 1926. Jest tam mowa o dwóch cmentarzach we wsi Wyk.
W pierwszej części relacji jest o cmentarzu opisanym w poście. W drugiej części o cmentarzu 2 km dalej.

"
O godzinie 14:00 dotarliśmy do oddalonej o około 4 km wsi Wyk.
Mały cmentarz przy południowym wejściu do wsi jest w bardzo złym stanie.
Ogrodzenie jest zgniłe i zawalone, nagrobki są zarośnięte i zachwaszczone, krzyże gniją, na części z nich brakuje opisów.
Po zrobieniu nagrania, pojechaliśmy na cmentarz oddalony o około 2 km, gdzie spoczywa mój brat.
Cmentarz ten, położony w środku lasu i jest w dobrym stanie.
Ogrodzenie składa się z blisko nasadzonych brzóz, obecnie ma około 2 m wysokości.
.. ale niestety brakuje bramy, więc i tu wypasane bydło ma dostęp do cmentarza.
W 140 grobach indywidualnych spoczywają Niemcy a w dwóch zbiorowych grobach Rosjanie.
Wśród 140 niemieckich towarzyszy złożonych tu na ostatni spoczynek, 128 należało do 249. Rezerwowego Regimentu Piechoty, a 12 do 68. Regimentu Piechoty.
Groby są zarośnięte, zachwaszczone i częściowo rozdeptane przez bydło.
Wykonane z jasnego drewna krzyże są zgniłe z wyjątkiem kilku i leżą na grobach.
W ciągu 2 godzin, w czasie których przebywałem przy grobie mojego brata i w międzyczasie na istniejących jeszcze krzyżach utrwalałem napisy, zebrało się około 50-60 mieszkańców tej wioski, a z ich rozmów dowiedziałem się, że jestem pierwszą osobą, która odwiedziła ten cmentarz.

R.M. Schlachtensee
"
Źródło: Kriegsgräberfürsorge
(tłumaczenie Rowerem wokół Ostrołęki)

 -Film z cmentarza zamieszczony na FB. -

.