– cmentarz wojenny z I Wojny Światowej
(Kriegsfriedhof des Ersten Weltkrieges)
Serafin – wieś Kurpiowska w województwie mazowieckim, w powiecie ostrołęckim, w gminie Łyse.
Serafin/Malarz I - wg karty cmentarza w wojewódzkiej ewidencji zabytków błędnie adresowany i zlokalizowany jako Lipniki, mimo że znajduje się daleko od wsi i nie znajduje się na terenach tego sołectwa.
W dokumentacji niemieckiej opisany jest jako:
Łyse-Serafin, Kriegerfriedhof bei Höhe 131.
Leśny cmentarz położony na terenie sołectwa Serafin na północny-wschód od zabudowań przysiółka Malarz, na zachód od leśniczówki Serafin. W dolince otoczonej wydmami, które wiosną 1915 roku chroniło to miejsce przed ostrzałem wrogiej piechoty. Według niestarannej dokumentacji konserwatorskiej spoczywają tutaj żołnierze obu walczących armii: niemieckiej i rosyjskiej. Nie ma na to potwierdzenia w zachowanych dokumentach z okresu międzywojennego. Można podejrzewać, że żołnierzy armii carskiej pochowano pod dwoma kurhanami na oddalonym od 300 metrów cmentarzu Serafin/Malarz II, zaś tutaj spoczywają polegli z armii niemieckiej. Na tym etapie rozpoznania, kwestia ta pozostaje nierozstrzygnięta.
Cmentarz jest miejscem spoczynku żołnierzy poległych podczas walk prowadzonych o wzgórze 131 w marcu 1915 r., a raczej z walk od drugiej połowy marca, ponieważ jak podpowiadają kroniki 75. Rezerwowej Dywizji Piechoty, polegli w walkach o wzgórze 131 na początku marca spoczęli na cmentarzu parafialnym w Łysych.
Większość tu pochowanych, to żołnierze 249., 250. i 251. Regimentu Piechoty.
Cmentarz o powierzchni około 22 arów rozmieszczono na planie zbliżonym do pięcioboku, z łukowato wygiętą północną krawędzią, prawdopodobnie dostosowaną do ukształtowania terenu i przebiegu drogi. Wzniesiono go klasycznie: otoczono wysokim, do dzisiaj doskonale zachowanym wałem ziemnym i rowem odwadniającym, z wejściem od północny, od strony drogi leśnej. Rozplanowanie wnętrza jest nadal świetnie zachowane: ok. jedenaście rzędów mogił jednostkowych i zbiorowych, po około 26 mogił w rzędzie. W przybliżeniu daje to około 290 grobów, ale liczbę pochowanych tutaj żołnierzy trzeba szacować na wyższą, ze względu na obecność mogił zbiorowych (w dokumentacji konserwatorskiej ilość grobów jest zaniżona po połowę). Mogiły ziemne, niskie, obecnie porośnięte krzakami jagód. Zaraz po założeniu cmentarza, nasypy grobów były zabezpieczone darnią i oznakowane niskimi, drewnianymi krzyżami z wypalonymi inskrypcjami. Ale już w drugiej połowie lat 20. XX w. jego stan był określany jako zły – mogiły były rozmyte, brakowało części krzyży, wał wymagał nadsypania. Nie wiadomo, czy przeprowadzono wówczas jakieś prace.
Obecnie teren nekropolii jest zaniedbany, porośnięty samosiewami drzew i krzewów, runem leśnym. Dziwne to jest, gdyż w odróżnieniu od innych cmentarzy, nieznanych urzędom, ten od końca lat 80. XX w. figuruje w wojewódzkiej ewidencji zabytków.
Serafin – cmentarz, gdzie spoczywają zapomniani żołnierze Wielkiej Wojny, wielu z nich było Polakami.
Odległość od centrum Ostrołęki – 40 km
Post przygotowany przy współpracy z Małgorzata Karczewska
- Film z cmentarza zamieszczony na FB -
 |
| Serafin / Malarz I |
 |
| Droga Łyse-Serafin 1 maja 1915 Schron piechoty przy wzgórzu 131. Schron konstrukcji ziemno-drewnianej jest przyozdobiony herbem i innymi symbolami, zajmowany był przez Batalion, który w danych dniach miał służbę na wzgórzu 131. Zdjęcie wykonał: Major von Freydorf z 75. Rezerwowej Dywizji Piechoty |
 |
| Widok z rosyjskich pozycji na wzgórze 131 po miejscowością Łyse. Lipiec 1915.Zdjęcie wykonał: leutnant rezerwy Freiherr von Palombini |
 | |
| Widoczne mogiły ziemne |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz